Skip to main content
  • De Dharma als een afwassopje

De Dharma als een afwassopje

We kunnen de Dharma op twee manieren zien, met vorm en zonder vorm. We zijn geneigd om de Dharma van de vorm heel belangrijk te vinden. Wanneer we naar een lezing luisteren tijdens een retraite of opleidingsweekend, dan willen we alles goed onthouden, omdat we het graag willen snappen en liefst ook kunnen navertellen, om andere mensen te helpen. Alleen we begrijpen de Dharma eigenlijk nog niet goed.

Het is net alsof we aan het afwassen zijn en de hele tijd gefixeerd zijn op het sopje. Oh, wat een mooi sopje is dat toch! Kijk toch eens hoe mooi het schuimt! En we zien niet dat ernaast in het afdruiprek inmiddels een prachtig serviesgoed staat te glimmen, en het sopje al een beetje vies is geworden. Het sopje diende er alleen maar voor om het servies schoon te maken en daarna kunnen we het weggooien. Om meer servies schoon te maken pakken we een nieuw sopje.

Zo is het ook met de Dharma. Het dient er alleen maar voor om ons wakker te maken. Het gaat niet om de woorden van de Dharma, maar om ons, om ons wakker-worden. En als we nog niet wakker zijn geworden, dan hebben we weer een nieuwe Dharma-vorm nodig omdat de vorige vorm al niet meer zo goed werkt. De Dharma van de vorm moet steeds ververst worden, vernieuwd worden. Als we de Dharma als zodanig herkennen, dan kunnen we heel ontspannen luisteren, zonder alles te willen onthouden, wetend dat het zijn eigenlijke werk doet op een heel ander niveau.

Als we wakker zijn, dan ontdekken we de Dharma zonder vorm. Dan zien we dat wij de Dharma zelf zijn. Dat de Dharma ons leven is, het leven is, op ieder moment. Op ieder moment kunnen we naar de Dharma “luisteren”, omdat het niet anders is dan ons leven en ons leven niets anders is dan de Dharma.

We kunnen ons leven leven op twee niveaus: van de vorm en van de Dharma. Als we ons leven leven als een vorm, dan ben jij jij en ik ben ik. We weten niet of we elkaar kunnen vertrouwen en we voelen ons vaak eenzaam. We kunnen alles proberen wat in onze macht ligt maar we blijven iets missen. Wanneer we ons leven leven als de Dharma, dan kunnen we in ieder moment een diep geluk voelen, alsof alle levende wezens van alle tijden bij ons zijn.