Gecorrumpeerde wijsheid herkennen
Als je hoort dat iemand de quote 'doing things slowly is the secret of transformation' gebruikt om zijn rekeningen te laat te betalen, dan kunnen we allemaal zien dat een uitspraak die ooit uit inzicht is gedaan, moeiteloos misbruikt kan worden door een ‘ik’, uit eigenbelang.
Ook wanneer inzicht ontstaat over condities en zich het besef opdringt van 'dit is niet mijn schuld', kan het denken van de luisteraar daarmee aan de haal gaan en zeggen: 'lekker makkelijk, die onttrekt zich mooi even aan zijn verantwoordelijkheden'.
We kunnen onszelf de vraag stellen: ben ik vrij van ik-denken? Wanneer je vrij bent, dan is er geen ik die ongezien ergens beter van kan worden. Dan maakt inzicht in condities een grote compassie vrij, die de schuldloosheid kan zien van alles en iedereen, inclusief jezelf.
Het is van belang dat we ons voornemen om deze weg te gaan om anderen te helpen, niet alleen onszelf. Vrijheid is vrij zijn van de invloed van ons ego. Als we deze weg gaan voor onszelf, dan versterken we onze ik. Hoe kun je vrij zijn van een ik, wanneer je die juist versterkt? Anderen voorop plaatsen maakt dat je ‘ik’ verzwakt. En het helpt voorkomen dat wanneer je van de vrijheid proeft, je terugschiet in je ‘ik’, omdat die grijpt naar dat gevoel van vrijheid.
Als je veel lijdt en de Dharma kent, ben je een geluksvogel. Je wordt steeds opnieuw herinnerd aan het verlangen om vrij te zijn. Als je overwegend gelukkig bent, moet je gedisciplineerder zijn, omdat je makkelijker tevreden zou kunnen zijn met dat wat je kent. Lijden loslaten is makkelijker dan geluk loslaten, en zo kan geluk een gevangenis zijn, omdat je niet ziet dat je geluk maar een heel klein gelukje is.
Wanneer je voor een baby zorgt, dan zie je hem soms diep lijden, en dat laat je niet koud. Maar je ziet ook dat er eigenlijk niet zoveel aan de hand is. Bijvoorbeeld, hij is compleet van streek, alleen maar omdat hij honger heeft, of moe is. Je weet dat zodra hij gegeten heeft, of geslapen, hij weer helemaal gelukkig is. En ook dat hij morgen opnieuw van streek zal zijn. Dus terwijl je een sterke behoefte voelt om zijn lijden weg te nemen, ben je niet in paniek. Je weet eigenlijk veel meer dan de baby. Zo kun je heel goed voor hem zorgen, en voelt de baby zich veilig bij jou.
Onze mind is eigenlijk net een baby. En zo kunnen we daar ook mee omgaan. Je kunt zien dat je mind nu eens gelukkig is en dan weer lijdt. We voelen precies wat de mind voelt, maar we kunnen ook glimlachen, omdat we veel meer weten dan die mind. In dat inzicht kan de mind helemaal zichzelf zijn, met al zijn geluk en lijden, en zich toch veilig voelen, geborgen in je inzicht.