Waarom doen we elkaar pijn?

Naar aanleiding van de aanslagen in Frankrijk, waar Catherine de afgelopen weken aandacht aan heeft besteedt, hebben we ons afgevraagd hoe het mogelijk is dat we elkaar zoveel pijn kunnen doen. In de laatste nieuwsbrief heeft Catherine daarover geschreven. Als we dit aan de Boeddha zouden vragen, zou hij antwoorden: omdat we lijden.

De Boeddha heeft uitgelegd dat lijden 3 basisoorzaken heeft: begeerte, afkeer en misverstand. Misverstand over wat? Over begeerte en afkeer. We ervaren begeerte en afkeer en denken: dat ben ik. We identificeren ons met onze gevoelens en gedachten van begeerte en afkeer. Dat is het misverstand.

Als de afkeer heel sterk is en we denken dat het ‘onze’ afkeer is, dan is de kans heel groot dat we in actie komen. De afkeer heeft zo’n macht over ons dat het ons in beweging brengt. We willen iets doen om de oorzaak van de afkeer onschadelijk te maken. Soms met grote gevolgen. En het ergste is: de afkeer komt toch steeds weer terug. Het houdt nooit op.

Denk niet dat je moslimextremist moet zijn om zoiets te doen. Het is de werking van ons bewustzijn en het werkt zo bij ons allemaal. Als wij nog geen misdaad hebben gepleegd is dat echt puur toeval. Het is niet iets waardoor we ons beter kunnen voelen dan iemand anders. Maar dankbaar mogen we wel zijn.

Als het ons af en toe lukt om ons bewustzijn te begrijpen en niet in de greep van onze afkeer zijn, dan is het mogelijk om verdriet en compassie te voelen voor het slachtoffer en voor de dader, die eigenlijk ook slachtoffer is. En ook voor onszelf en onze omgeving, omdat we zo vaak schade veroorzaken vanuit ons eigen misverstand over onze begeerte en afkeer.